Η έλλειψη γονιμότητας είναι κάτι που βασανίζει πολλά ζευγάρια στην αναπαραγωγική ηλικία. Υπολογίζεται ότι το 12-15% των ζευγαριών ανά τον κόσμο αντιμετωπίζει πρόβλημα σύλληψης μετά από ένα έτος προσπάθειας (1), ενώ το ποσοστό φτάνει το 30 % στις ανεπτυγμένες χώρες (2), δηλαδή 1 στα 3 ζευγάρια δυσκολεύεται να αποκτήσει παιδί. Παρότι η ανδρική υπογονιμότητα ευθύνεται για περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις, η αδυναμία τεκνοποίησης παραμένει ακόμη και σήμερα ένα κοινωνικό φορτίο κυρίως για τις γυναίκες (1). Παρόλο που υπάρχουν παράγοντες που δε μπορούν να ελεγχθούν, είναι πλέον σαφές ότι ο τρόπος ζωής και διατροφής επηρεάζει τη γονιμότητα και στα 2 φύλα. Ας δούμε με ποιον τρόπο.

Σωματικό βάρος

Αρχικά, οι γυναίκες για να βελτιώσουν τη γονιμότητά τους και να προετοιμαστούν για την εγκυμοσύνη χρειάζεται να διατηρήσουν ένα υγιές βάρος και να επιλέξουν τροφές που δημιουργούν ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον για τη ζωή του εμβρύου. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι μια ελιποβαρής γυναίκα έχει τον ίδιο κίνδυνο να μην είναι γόνιμη όσο και μια υπέρβαρη ενώ μια παχύσαρκη διατρέχει διπλάσιο κίνδυνο. Ένα μη υγιές βάρος προκαλεί ορμονικές ανισορροπίες και δυσλειτουργία στις ωοθήκες. Μάλιστα φαίνεται ότι το βάρος επηρεάζει περισσότερο τη γυναικεία παρά την ανδρική γονιμότητα (3). Επιπλέον, υψηλό κίνδυνο υπογονιμότητας λόγω βάρους διατρέχουν γυναίκες που συστηματικά ασχολούνται με υψηλής έντασης άσκηση όπως οι χορεύτριες ή αθλήτριες ρυθμικής γυμναστικής, γυναίκες που ακολουθούν εξαντλητικές δίαιτες οι οποίες εξαντλούν τα αποθέματα του σώματος, καθώς και όσες πάσχουν από νευρική ανορεξία.

Βέβαια χρειάζεται και οι άνδρες να διατηρούν ένα υγιές βάρος. Η παχυσαρκία επηρεάζει τα επίπεδα τεστοστερόνης και άλλων ορμονών ενώ η ποσότητα και η κινητικότητα του σπέρματος συχνά είναι μειωμένες σε υπέρβαρους και παχύσαρκους άνδρες αλλά και σε άτομα με πολύ χαμηλό βάρος σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής.

“Δίαιτα για γονιμότητα”

Το 2007 δημοσιεύτηκαν δεδομένα ερευνητών από το Harvard που μελέτησαν για 8 χρόνια 18.500 γυναίκες και διαπίστωσαν ότι ένα σύνολο διατροφικών συνηθειών βοήθησε στην πρόληψη αλλά και στη βελτίωση της υπογονιμότητας, κυρίως αυτής που οφείλεται σε προβλήματα ωορρηξίας (κατά 66%) αλλά και σε άλλους λόγους (κατά 27%) (4). Σημειωτέο ότι το 25% των περιπτώσεων δυσκολίας στη σύλληψη σε ένα ζευγάρι οφείλεται σε προβλήματα ωορρηξίας στις γυναίκες (8).

Η διατροφή των γυναικών στις οποίες παρατηρήθηκε βελτίωση δημοσιεύτηκε αργότερα σε βιβλίο (“Fertility Diet”) και συνίσταται συνοπτικά στα παρακάτω:

• Λιγότερα trans λιπαρά (από βιομηχανοποιημένα προϊόντα) και περισσότερα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά (από τρόφιμα όπως ελαιόλαδο, αβοκάντο, ξηρούς καρπούς, λιπαρά ψάρια κ.ά.)

• Λιγότερη ζωική πρωτεΐνη (κρέας, γαλακτοκομικά) και περισσότερο φυτική (όσπρια, δημητριακά)

• Περισσότερες φυτικές ίνες και τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη πλούσια σε υδατάνθρακες (ολικής άλεσης δημητριακά, λαχανικά και φρούτα)

• Περισσότερο σίδηρο από φυτικές πηγές και λιγότερο από ζωικές (κρέας). Φυτικές τροφές που αποτελούν καλή πηγή σιδήρου είναι τα όσπρια, το σπανάκι, τα εμπλουτισμένα δημητριακά και τα ολικής άλεσης δημητριακά. Η προσθήκη μιας πηγής βιταμίνης C παράλληλα με τη λήψη των παραπάνω τροφών αυξάνει κατά πολύ την απορρόφηση του σιδήρου π.χ. εσπεριδοειδή, πιπεριές κ.ά.

• Γαλακτοκομικά πλήρη παρά χαμηλά σε λιπαρά. Τα light γαλακτοκομικά παρότι είναι καλύτερη επιλογή για την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος και τη διατήρηση υγιούς βάρους φαίνεται να σχετίζονται με υπογονιμότητα, σύμφωνα με τις οδηγίες του Harvard. Επομένως, κατά τη φάση προσπάθειας για μια εγκυμοσύνη, είναι καλύτερα έστω μια μερίδα γαλακτοκομικών πλήρη σε λιπαρά.

• Λήψη πολυβιταμινούχων σκευασμάτων – κυρίως φυλλικού οξέος. Το φυλλικό οξύ είναι βιταμίνη που περιέχεται κυρίως σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά και εμπλουτισμένα δημητριακά. Για τις γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν είναι κρίσιμη η λήψη ενός συμπληρώματος φυλλικού οξέως (συνήθως 400μg/ ημέρα), ακολουθώντας τις οδηγίες του γιατρού ή του διαιτολόγου ή/ και η αύξηση της πρόσληψής του από τις τροφές. Η συμβολή του έγκειται στο ότι προλαμβάνει ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα, ο οποίος αναπτύσσεται στον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη του εμβρύου κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά τη σύλληψη, πριν πολλές γυναίκες συνειδητοποιήσουν καν ότι είναι έγκυες.

Το παραπάνω μοντέλο διατροφής βοηθά σε γενικές γραμμές στην κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά συστατικά και στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους. Μοιάζει μάλιστα σε μεγάλο βαθμό με τις αρχές της Μεσογειακής διατροφής, η οποία έχει φανεί σε σχετική μελέτη να αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα εγκυμοσύνης καθώς και την υγιή έκβαση αυτής σε ζευγάρια που υποβάλλονται σε τεχνητή γονιμοποίηση (5).

Αλκοόλ και κάπνισμα

Ακόμη, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ συστηματικά καθώς και το κάπνισμα μειώνουν την παραγόμενη ποσότητα σπέρματος στους άνδρες ενώ επιβλαβείς είναι οι επιπτώσεις τους και στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα και τη γονιμότητα. Μια μέτρια κατανάλωση αλκοόλ θεωρείται 1 ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και έως 2 για τους άνδρες (6,7).

Άσκηση

Για την άσκηση τα άκρα είναι επίσης επιβαρυντικά, όπως και το σωματικό βάρος. Μια μέτριας έντασης  άσκηση αρκετές φορές μέσα στη βδομάδα βοηθάει στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους και βελτιώνει τη γονιμότητα και στα 2 φύλα. Αντιθέτως, η υπερβολική ενασχόληση με υψηλής έντασης άσκηση ενδέχεται να μειώσει τα επίπεδα τεστοστερόνης, η οποία μπορεί έμμεσα να μειώσει την παραγωγή σπερματοζωαρίων. Σημαντικό επίσης είναι οι άνδρες να αποφεύγουν τη χρήση στεροειδών ορμονών ως βοήθημα στην άσκηση (τεστοστερόνη κ.ά.) αφού μπορεί να προκαλέσει συρρίκνωση των όρχεων και άρα να μειώσει τη γονιμότητα (6,7).

 

Βιβλιογραφία

1. Inhorn, M.C.; Patrizio, P. Infertility around the globe: New thinking on gender, reproductive technologies and global movements in the 21st century. Hum. Reprod. Update 2015, 21, 411–426.
2. Templeton, A. Infertility and the establishment of pregnancy—Overview. Br. Med. Bull. 2000, 56, 577–587.
3. 3.Chavarro, J.E.; Toth, T.L.; Wright, D.L.; Meeker, J.D.; Hauser, R. Body mass index in relation to semen quality, sperm DNA integrity, and serum reproductive hormone levels among men attending an infertility clinic. Fertil. Steril. 2010, 93, 2222–2231.
4. Chavarro JE¹, Rich-Edwards JW, Rosner BA, Willett WC. Diet and lifestyle in the prevention of  ovulatory disorder infertility. Obstet Gynecol. 2007 Nov; 110(5):1050-8.
5. Vujkovic, M.; de Vries, J.H.; Lindemans, J.; Macklon, N.S.; van der Spek, P.J.; Steegers, E.A.; Steegers-Theunissen, R.P. The preconception Mediterranean dietary pattern in couples undergoing in vitro fertilization/intracytoplasmic sperm injection treatment increases the chance of pregnancy. Fertil. Steril. 2010, 94, 2096–2101.
6. American Dietetic Association. Fertility foods. By Caroline Kaufman, MS, RDN. Published June 28, 2016. http://www.eatright.org/resource/health/pregnancy/fertility-and-reproduction/fertility-foods
7. American Dietetic Association. Fertility foods. How a Man’s Diet Affects Fertility Too. Reviewed by Sharon Denny, MS, RDN. Published November 19, 2014. http://www.eatright.org/resource/health/pregnancy/fertility-and-reproduction/how-a-mans-diet-affects-fertility-too
8. Harvard Health Publications. Follow The Fertility Diet? Adapted from The Fertility Diet (McGraw-Hill) by Jorge E. Chavarro, M.D., Walter C. Willett, M.D., and Patrick J. Skerrett.

 

Τα τελευταία χρόνια που παρατηρείται μια τάση στροφής σε πιο φυσικούς τρόπους διατροφής, η νηστεία στις περιόδους που επιτάσσει η θρησκεία αποτελεί επιλογή πολλών ανθρώπων με σκοπό να «αποτοξινωθούν» από το κρέας, όπως λέγεται, να φάνε σωστότερα, να ρίξουν τα επίπεδα χοληστερόλης τους ή ακόμη και να χάσουν κιλά. Συνολικά, η διατροφή κατά τη νηστεία προσομοιάζει ιδιαίτερα στο πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής, η οποία έχει πολλάκις συσχετιστεί με τη μακροζωία και την πρόληψη χρόνιων εκφυλιστικών νοσημάτων όπως ο καρκίνος (1,2). Δε λείπουν μάλιστα και οι έρευνες που δείχνουν ότι η υιοθέτηση όλων των νηστειών του έτους (περίπου 180 με 200 ημέρες σύμφωνα με την ορθόδοξη εκκλησία) μπορούν να επιφέρουν βελτίωση στα λιπίδια αίματος και μικρή απώλεια βάρους (3,4). Πότε όμως συμβαίνει αυτό; Μήπως η πληθώρα νηστίσιμων επιλογών μπορεί να οδηγήσει και σε αντίθετα αποτελέσματα; Ας δούμε κάποια σημεία που χρειάζονται προσοχή κατά τη νηστεία.

Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει κανείς νηστεύοντας, ειδικά όταν αυτό διαρκεί πολλές μέρες π.χ. στη νηστεία της Σαρακοστής, είναι η δυσκολία να φτάσει στον κορεσμό, δηλαδή δυσκολεύεται περισσότερο να χορτάσει με ένα γεύμα που περιλαμβάνει νηστίσιμα τρόφιμα. Αυτό συμβαίνει διότι αποκλείοντας όλα τα ζωικά τρόφιμα (κρέας και γαλακτοκομικά) καταναλώνει σημαντικά λιγότερη ποσότητα πρωτεΐνης, η οποία είναι από τα συστατικά της τροφής που δημιουργούν εντονότερα το αίσθημα του κορεσμού. Έτσι, το αποτέλεσμα είναι να υπερκαταναλώνει ασυναίσθητα αμυλούχες τροφές (π.χ. ψωμί, πατάτες, κριτσίνια) ή ξηρούς καρπούς (που είναι ιδιαίτερα πλούσιοι σε θερμίδες) προσπαθώντας να αποκτήσει το ίδιο αίσθημα ικανοποίησης στο στομάχι με αυτό που νιώθει όταν τρώει από όλες τις ομάδες τροφίμων. Το παραπάνω μπορεί εν μέρει να διορθωθεί προσθέτοντας στη διατροφή φυτικά τρόφιμα που περιέχουν πρωτεΐνη σε τακτά διαστήματα π.χ. μια μικρή ποσότητα ξηρών καρπών ως σνακ (όπως 10-12 αμύγδαλα, 2-3 καρύδια κτλ.), όσπρια 2-3 φορές τη βδομάδα ή και προϊόντα σόγιας (π.χ. γάλα, τυρί). Στη λίστα των νηστίσιμων τροφών που θα βοηθήσουν στον κορεσμό –καθώς περιέχουν αρκετή πρωτεΐνη- συγκαταλέγονται επίσης και τα θαλασσινά, που είναι ίσως και η περίοδος του χρόνου που τα καταναλώνουμε περισσότερο.

Ένα ακόμη λάθος το οποίο κάνει κανείς νηστεύοντας και που τελικά μπορεί να τον οδηγήσει σε πρόσληψη βάρους με το τέλος της νηστείας έχει να κάνει με τον τρόπο μαγειρέματος των τροφίμων. Τα λαδερά φαγητά που συχνά είναι… πλημμυρισμένα με λάδι λόγω της σκέψης ότι «δε θα χορτάσουμε αλλιώς» είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγεται. Σαφώς, το ελαιόλαδο είναι ιδιαίτερα ποιοτικό ως είδος ελαίου, φημίζεται για τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες και κατέχει σημαντική θέση στη μεσογειακή διατροφή, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αποδίδει πολλές θερμίδες (135 ανά κουταλιά) και μάλιστα τις ίδιες με ένα κατώτερης ποιότητας λάδι ή με ένα βούτυρο, αν συγκρίνουμε τις ίδιες ποσότητες.  Μπορούμε να είμαστε λοιπόν πιο συντηρητικοί όταν προσθέτουμε λάδι στο φαγητό ώστε να αναλογεί περίπου 1-3 κ. σούπας λάδι ανά μερίδα φαγητού. Αντίστοιχο παράδειγμα για τον τρόπο μαγειρέματος αποτελούν τα θαλασσινά που συχνά καταναλώνονται τηγανιτά. Από μόνα τους τα θαλασσινά περιέχουν πολύ μικρή ποσότητα (και καλής «ποιότητας») λίπους και άρα θερμίδες, όμως το τηγάνισμά τους αυξάνει κατακόρυφα το περιεχόμενό τους σε θερμίδες και λίπη. Μια μερίδα 100γρ καλαμαράκια τηγανιτά, για παράδειγμα ξεπερνά σε θερμίδες τα 100γρ από χοιρινό σουβλάκι (380 και 240 θερμίδες αντίστοιχα). Επομένως, συστήνεται να προτιμούμε λιγότερο επιβαρυντικούς τρόπους μαγειρέματος όπως, για παράδειγμα, ψητό χταπόδι/ καλαμάρι όπως επίσης να τα συνοδεύουμε συχνότερα με λαχανικά π.χ. σουπιές με σπανάκι αντί για τηγανιτές πατάτες.

Τέλος, δε θα πρέπει να παραλείψουμε και τα νηστίσιμα γλυκά. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι ο χαλβάς/ το παστέλι/ η μαύρη σοκολάτα ή τα διάφορα νηστίσιμα κέικ / κουλουράκια μπορούν να καταναλώνονται άφοβα στη νηστεία. Είναι αλήθεια ότι τα παραπάνω περιέχουν καλύτερης ποιότητας λίπη π.χ. λάδι αντί για βούτυρο,  ταχίνι αντί για κρέμα γάλακτος (δηλαδή ακόρεστα αντί για κορεσμένα λίπη), όμως όπως προαναφέρθηκε, τα διάφορα είδη λίπους περιέχουν τις ίδιες θερμίδες ανά μονάδα μάζας ανεξαρτήτως ποιότητας λιπαρών. Καθίσταται λοιπόν σαφές, ότι και τα νηστίσιμα γλυκά έχουν την ίδια θέση στην πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής όσον αφορά τη συχνότητα που επιτρέπεται να τα καταναλώνουμε, δηλαδή λίγες φορές την εβδομάδα και σε μικρές μερίδες και όχι καθημερινά ή και σε διπλάσιες δόσεις όπως συχνά συμβαίνει στις ημέρες της νηστείας. Καλές επιλογές (με λιγότερες θερμίδες) αποτελούν τα γλυκά κουταλιού, οι μαρμελάδες και τα αποξηραμένα φρούτα.

Συμπερασματικά, για να υπάρξουν τα οφέλη της νηστείας στο σωματικό βάρος θα πρέπει όσοι νηστεύουν να είναι προσεκτικοί στις επιλογές τους και να αποφεύγουν τις «διατροφικές παγίδες». Φυσικά, πέρα από όσα αναλύθηκαν παραπάνω, θα πρέπει να θυμούνται ότι το νόημα της νηστείας είναι η στέρηση ως μέσο πνευματικής εξάγνισης άρα πρέπει παράλληλα να στερηθούν και ποσότητα στο φαγητό και όχι να υπερκαταναλώνουν νηστίσιμα φαγητά και γλυκά. Διαφορετικά, είναι πιθανό να καταλήξουν με περιττά κιλά μετά το τέλος της νηστείας.

 

Βιβλιογραφία

1. Trichopoulou A and Vasilopoulou E Mediterranean diet and longevity Br J Nutr 2000, 84(Suppl 2):S205-9
2. Trichopoulou A Cancer and Mediterranean dietary traditions Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2000, 9(9):869-73.
3. Trepanowski JF, Bloomer RJ. The impact of religious fasting on human health. Nutr J.2010 Nov 22;9:57.
4. Sarri KO, Tzanakis NE, Linardakis MK, Mamalakis GD, Kafatos AG: Effects of Greek Orthodox Christian Church fasting on serum lipids and obesity.BMC Public Health 2003, 3:16.

Δεν είναι γνωστό ως σήμερα ποιος ανακάλυψε τη μπύρα, το κρασί και τα υπόλοιπα αλκοολούχα ποτά. Αυτό που είναι σίγουρο ιστορικά είναι πως πολλές κοινωνίες απολαμβάνουν αυτά τα ποτά εδώ και πολλούς αιώνες. Ας δούμε κάποιες αλήθειες αναφορικά με το αλκοόλ:

Ποια είναι τα πιθανά οφέλη;
Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ φαίνεται από αρκετές μελέτες να έχει προστατευτική δράση κατά της στεφανιαίας νόσου για άνδρες άνω των 50 ετών και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Η συσχέτιση αυτή είναι εντονότερη για το κόκκινο κρασί λόγω της αυξημένης περιεκτικότητάς του σε πολυφαινόλες που προστατεύουν τα αρτηριακά τοιχώματα. Βέβαια, νεότερα δεδομένα υποδεικνύουν ότι το ίδιο το αλκοόλ ασκεί την προστατευτική δράση, ανεξάρτητα από το είδος του ποτού στο οποίο περιέχεται. Τέλος, ωφέλιμη μπορεί να είναι η κατανάλωση ενός ποτού πριν από ένα γεύμα από άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα απώλειας όρεξης.

Πόσο αλκοόλ μπορεί να είναι ωφέλιμο;
Το επιτρεπόμενο όριο είναι μέχρι δύο ποτά ημερησίως για τους άντρες και ένα για τις γυναίκες. Ως μονάδα αλκοόλης ορίζεται ποσότητα ίση με 45 ml αλκοολούχων ποτών υψηλών αλκοολικών βαθμών (ουΐσκυ, βότκα, τζιν, ρούμι, κονιάκ, μπράντυ), 150 ml κρασιού ή 330 ml μπύρας.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;
Η μεγάλη και συχνή κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο για σοβαρά προβλήματα υγείας όπως υπέρταση, λιπώδη διήθηση ήπατος, ηπατική κίρρωση αλλά και για πολλούς τύπους καρκίνου (οισοφάγου, ήπατος, μαστού κ.ά.). Επίσης, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους αφού περιέχει αρκετές θερμίδες (1 γρ αλκοόλ = 7 θερμίδες, περίπου όσες και 1 γρ λίπους) συν ότι καταναλώνεται συνήθως με συνοδεία πολύ λιπαρών τροφίμων. Επιπλέον, μειώνει τα αντανακλαστικά και μπορεί να οδηγήσει σε τροχαία ατυχήματα. Τέλος, σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει εθισμό ως και θάνατο. 

Πόσο γρήγορα εμφανίζονται τα συμπτώματα της κατανάλωσης αλκοόλ;
Το αλκοόλ απορροφάται απευθείας από το στομάχι και το έντερο με αποτέλεσμα να εμφανίζεται γρήγορα στην κυκλοφορία του αίματος. Η κατανάλωση του με άδειο στομάχι, η παρουσία ανθρακικού ή ζάχαρης στο ποτό αυξάνουν την ταχύτητα απορρόφησης (μέσα σε 20 λεπτά), ενώ καταναλώνοντάς το κατά τη διάρκεια ή μετά από ένα γεύμα, μειώνεται ο ρυθμός απορρόφησης.

Η απομάκρυνσή του από την κυκλοφορία γίνεται από το συκώτι το οποίο μεταβολίζει περίπου σε 7-10 γραμμάρια αιθυλικής αλκοόλης (οινοπνεύματος) την ώρα (πρακτικά 1 ποτό την ώρα). Έτσι, εάν καταναλώσουμε μεγάλη ποσότητα αλκοόλ, το συκώτι μπορεί να δουλεύει πολλές ώρες (6-12) για να το μεταβολίσει (ακόμη και μια ημέρα σε μεγάλη ποσότητα).

Αντέχουν και τα δύο φύλα την ίδια ποσότητα αλκοόλ;
Το αλκοόλ μεταφέρεται στο σώμα μέσω των σωματικών υγρών. Έτσι, επειδή οι γυναίκες έχουν λιγότερο νερό στο σώμα σε σχέση με τους άνδρες η ίδια ποσότητα αλκοόλ έχει μεγαλύτερη συγκέντρωση στο αίμα με αποτέλεσμα να ασκεί μεγαλύτερη επίδραση. Επίσης, το ένζυμο αλκοολική δεϋδρογονάση που συμβάλει στο μεταβολισμό του αλκοόλ έχει μικρότερη δραστικότητα στις γυναίκες. Συνεπώς, συνολικά οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς στις συνέπειες του αλκοόλ.

Τι γίνεται αν μια μέρα πιούμε πολύ;
Τα συμπτώματα του γνωστού “hangover” προέρχονται από την αφυδάτωση, την υπογλυκαιμία και την τοξική επίδραση κάποιων προϊόντων του μεταβολισμού του αλκοόλ. Την επόμενη μέρα καλό είναι να καταναλώσουμε μεγάλες ποσότητες νερού για να αναπληρώσουμε τις απώλειες. Οι χυμοί φρούτων μπορούν να βοηθήσουν τόσο σε αυτό όσο και στη ρύθμιση του σακχάρου αίματος. Ένα ρόφημα με βάση το γάλα ή το γιαούρτι θα εξισορροπήσει το pH στο στομάχι και θα αποτρέψει τη ναυτία. Καλό είναι επίσης, να αποφύγουμε την κατανάλωση πολύ αλμυρών ή πικάντικων τροφίμων που μπορεί να ερεθίσουν το στομάχι. Τέλος, ο ύπνος, η αποφυγή του αλκοόλ και ίσως κάποιο ελαφρύ παυσίπονο θα λειτουργήσουν θεραπευτικά.

Τα έξοδα για την οργάνωση της κουζίνας και για την καθημερινή διατροφή μιας οικογένειας αποτελούν αναμφισβήτητα ένα μεγάλο μέρος των εξόδων ενός νοικοκυριού. Μπορείτε όμως με έξυπνους χειρισμούς να εκμεταλλευτείτε στο έπακρο τα χρήματά σας και να επιτύχετε τη μέγιστη ποσότητα αλλά και ποιότητα διατροφής με αυτά. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για «έξυπνους καταναλωτές»…

• Πηγαίνετε πάντα στο σούπερ μάρκετ έχοντας μια λίστα με τα απαραίτητα και προσπαθήστε να «πειθαρχήσετε» σε αυτή. Χρησιμοποιώντας τη λίστα είναι λιγότερο πιθανό να ξοδέψετε χρήματα σε άχρηστα τρόφιμα ενώ παράλληλα γλιτώνετε χρόνο περιπλανώμενοι στους διαδρόμους του σούπερ μάρκετ μέχρι να θυμηθείτε τι χρειάζεστε.
• Αποφύγετε να αγοράζετε τρόφιμα όταν είστε πεινασμένοι. Είναι πιο πιθανό να αγοράσετε ακριβά τρόφιμα με χαμηλότερη διατροφική αξία (πολύ αλμυρά/ λιπαρά σνακ, γλυκά κ.ά)
  Εκμεταλλευτείτε την εποχικότητα των τροφίμων. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πιο φθηνά και πιο φρέσκα όταν είναι στην εποχή τους. Αν δεν πρόκειται να τα χρησιμοποιήσετε άμεσα, αγοράστε κάποια που χρειάζονται χρόνο ακόμη για να ωριμάσουν.
• Μη φοβάστε τα «χύμα» προϊόντα ή τα ιδιωτικής ετικέτας. Μπορεί να είναι ίδιας ή και καλύτερης ποιότητας με τα αντίστοιχα συσκευασμένα. Κοστίζουν δε σαφώς λιγότερο αφού δεν έχουν κόστος διαφήμισης και οι συσκευασίες τους είναι λιγότερο «στολισμένες». Φυσικά, τα εγχώρια είναι επίσης φθηνότερη επιλογή από τα εισαγόμενα προϊόντα. Προτιμήστε τα!
• Συγκρίνετε τις τιμές πριν αγοράσετε τρόφιμα. Συμβουλευτείτε την τιμή μονάδας που αναγράφεται σε κάποια τρόφιμα για να αποφασίσετε ανάμεσα σε δύο με διαφορετική ποσότητα στη συσκευασία.
• Αγοράστε οικογενειακές/ πολύ μεγάλες συσκευασίες μόνο όταν πράγματι θα χρειαστείτε αυτές τις ποσότητες. Στην αντίθετη περίπτωση, το φαγητό θα χαλάσει και θα χρειαστεί να το πετάξετε. Για τρόφιμα που καταψύχονται, αφιερώστε χρόνο να τα χωρίσετε σε μερίδες και να τα τοποθετήσετε σε ξεχωριστές συσκευασίες στην κατάψυξη. Έτσι, μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε στη συνέχεια όπως θέλετε αποφεύγοντας τη σπατάλη.
• Προγραμματίστε να μαγειρεύετε 2-3 διαφορετικά φαγητά τις μέρες που έχετε αρκετό χρόνο διπλασιάζοντας τις συνήθεις ποσότητες. Στη συνέχεια, καταψύξτε τα σε μερίδες και χρησιμοποιήστε τα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Έτσι, θα αποφύγετε να αγοράσετε πρόχειρο φαγητό σε πακέτο εξοικονομώντας χρήματα.
• Τοποθετήστε στους αποθηκευτικούς χώρους (ντουλάπια, ψυγείο, κατάψυξη) στην έξω πλευρά τα τρόφιμα που λήγουν άμεσα ή έχουν ανοιχθεί και βαθύτερα αυτά που έχουν μεγαλύτερο χρόνο ζωής. Έτσι θα αποφεύγετε να χαλάσουν κάποια και να χρειαστεί να τα πετάξετε.
• Μην πετάτε τα «απομεινάρια» του μεσημεριανού φαγητού. Μπορείτε να τα αξιοποιήσετε χρησιμοποιώντας τα κάπως διαφορετικά π.χ. καταναλώστε το μαγειρεμένο κοτόπουλο που έμεινε σε ένα σάντουιτς ή μέσα σε μια πράσινη σαλάτα.
• Υπάρχουν πολλοί ακόμη τρόποι να εξοικονομήσετε χρήματα για την καθημερινή σας διατροφή. Θυμηθείτε ότι τα βασικότερα βήματα αποτελούν ο σωστός προγραμματισμός στο σπίτι και η αγορά των τροφίμων στη βέλτιστη δυνατή τιμή. Μάλιστα όλα τα παραπάνω μπορούν να γίνουν χωρίς η διατροφή σας να υστερεί σε ποιότητα.

Η ασπαρτάμη αποτελεί μια από τις παρεξηγημένες ουσίες στην ιστορία της βιομηχανίας τροφίμων. Πρόκειται για μια τεχνητή ουσία που πρωτοσυντέθηκε το 1965 και ανήκει στην κατηγορία των γλυκαντικών ουσιών, ουσιών δηλαδή που λειτουργούν ως υποκατάστατα της ζάχαρης. Σήμερα χρησιμοποιείται στην παρασκευή πολλών τροφίμων και ποτών (π.χ. αναψυκτικά, τσίχλες, δημητριακά πρωινού, γιαούρτια) αλλά και ως επιτραπέζιο γλυκαντικό (σε μορφή δισκίων). Η ασπαρτάμη έχει 200 περίπου φορές πιο γλυκιά γεύση από τη ζάχαρη επομένως, η συνεισφορά της σε θερμίδες σε ένα τρόφιμο είναι αμελητέα αφού απαιτείται πολύ μικρή ποσότητα για να αποκτήσει ένα τρόφιμο γλυκιά γεύση. Για το λόγο αυτό, πολλοί άνθρωποι που προσπαθούν να ελέγξουν το βάρος τους χρησιμοποιούν προϊόντα με ασπαρτάμη και άλλα γλυκαντικά.

Αναφορικά με τη σύσταση της ασπαρτάμης, αποτελείται από 2 αμινοξέα (ασπαρτικό οξύ και φαινυλαλανίνη) και μεθανόλη. Παρότι τα αμινοξέα είναι τα δομικά συστατικά των πρωτεϊνών, ο τρόπος που συνδέονται μεταξύ τους για να δομήσουν την τεχνητή αυτή ουσία, δίνει την αίσθηση του υδατάνθρακα στο στόμα. Έτσι, καταναλώνοντάς τη νιώθουμε τελικά τη γλυκιά γεύση που δίνουν οι υδατάνθρακες. Τα συστατικά της ασπαρτάμης ανιχνεύονται φυσιολογικά σε πολλά φυσικά τρόφιμα (π.χ. στο κρέας, το γάλα, κάποια φρούτα και λαχανικά). Είναι δηλαδή φυσικά προϊόντα και χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό για τις λειτουργίες του όπως χρησιμοποιούνται και από τα υπόλοιπα τρόφιμα.

Σύμφωνα με τα παραπάνω φαίνεται ότι ο μεταβολισμός της ασπαρτάμης όταν αυτή εισέλθει στον οργανισμό δεν πρέπει να προκαλεί ανησυχίες. Παρόλα αυτά έχει κατηγορηθεί αρκετά τα τελευταία χρόνια για διάφορα προβλήματα υγείας. Για παράδειγμα, παλαιότερες μελέτες συσχέτισαν την ασπαρτάμη με καρκινογένεση, υπερκινητικότητα σε παιδιά κ.ά. Ωστόσο, οι μελέτες που έδωσαν την αφορμή για να δημιουργηθούν αυτές οι αμφιβολίες, πραγματοποιήθηκαν σε πειραματόζωα και χορήγησαν δόσεις μεγαλύτερες από αυτές που μπορεί να καταναλώσει ένα άτομο φυσιολογικά. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) αλλά και στα εγχώρια, ο ΕΦΕΤ (Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων) συμπεραίνουν ότι η κατανάλωση ασπαρτάμης είναι ασφαλής από το γενικό πληθυσμό.

Όσον αφορά τη χρήση της, τίθεται ένα όριο πρόσληψης στα 40 mg/ κιλό σωματικού βάρους την ημέρα το οποίο πρακτικά σημαίνει 12 κουτάκια αναψυκτικού light, πράγμα πρακτικά δύσκολο για μια συνήθη διατροφή. Επίσης, επειδή ως ουσία δεν είναι σταθερή σε μεγάλες θερμοκρασίες και χάνει τη γλυκύτητα της, προτείνεται όταν χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα (π.χ. φτιάχνοντας ένα γλυκό με ασπαρτάμη) να προστίθεται στο τέλος ή να διασπείρεται πάνω στο τρόφιμο αφού έχει απομακρυνθεί από την πηγή θερμότητας.

Προσοχή στη χρήση της ασπαρτάμης θα πρέπει να δείχνουν τα άτομα που πάσχουν από φαινυλκετονουρία, μια σπάνια γενετική νόσο, αφού ο οργανισμός τους δε μπορεί να αποδομήσει τη φαινυλαλανίνη. Έτσι αυτή συσσωρεύεται και μπορεί να τους δημιουργήσει νευρολογικά προβλήματα και διανοητική καθυστέρηση. Για το λόγο αυτό, η νομοθεσία ορίζει πως στα τρόφιμα πρέπει να γίνεται σαφής αναφορά ότι περιέχουν ασπαρτάμη. Επιπλέον, σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής, τα παιδιά θα πρέπει να καταναλώνουν ελεγχόμενα τρόφιμα με ασπαρτάμη, καθώς λόγω χαμηλότερου σωματικού βάρους και λόγω του ότι καταναλώνουν πλέον πολλά τρόφιμα με γλυκαντικά, είναι πιθανότερο να ξεπεράσουν το ασφαλές όριο ημερήσιας πρόσληψης σε σχέση με τους ενήλικες. Άτομα που μπορεί να επωφεληθούν αναμφισβήτητα από τα τρόφιμα με ασπαρτάμη είναι τα παχύσαρκα άτομα καθώς μπορούν να ελέγξουν σε κάποιο βαθμό τις προσλαμβανόμενες θερμίδες τους αλλά και τα άτομα με διαβήτη που πρέπει να ελέγχουν στενά την περιεκτικότητα των γευμάτων τους σε υδατάνθρακες και ζάχαρη. Με αυτό τον τρόπο μπορούν και τα άτομα αυτά να απολαμβάνουν τη γλυκιά γεύση χωρίς σημαντικές συνέπειες στην υγεία τους.

Διατροφή Vs Διάθεση

Είναι πολύ σύνηθες οι άνθρωποι να συνδυάζουν την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων με διάφορες κοινωνικές περιστάσεις ή/ και ψυχολογικές καταστάσεις, ευχάριστες ή δυσάρεστες. Από τη μια μεριά έχουμε το γεύμα ως μέσο κοινωνικοποίησης και από την άλλη μεριά έχουμε επεισόδια υπερφαγίας με αφορμή έντονο ψυχολογικο στρες. Ποιος δεν έχει ακούσει τη φράση «ήμουν τόσο εκνευρισμένος – στεναχωρημένος που άνοιξα το ψυγείο και έφαγα ότι βρήκα»; Ενώ αυτό το «ότι βρήκα» συνήθως είναι πρόχειρο – γρήγορο φαγητό ή γλυκό. Εδώ προκύπτει το ερώτημα κατά πόσο μπορεί η κατανάλωση τροφής να επηρεάσει τη διατροφή μας, και αν ναι, αυτό συμβαίνει επειδή όντως μπορεί να το κάνει μέσα από σύνθεση ορμονών που βελτιώνουν τη διάθεση ή είναι καθαρά αποτέλεσμα εξαρτημένων αντανακλαστικών; Η κατανάλωση φαγητού για την ανακούφιση των αρνητικών συναισθημάτων του ατόμου (άγχος, θυμός, κατάθλιψη) έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας τα τελευταία χρόνια καθώς φαίνεται πως κατέχει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας. Υπάρχουν πράγματι στοιχεία για το ότι μπορούν κάποια τρόφιμα να βελτιώσουν τη διάθεσή μας; Και αντίστροφα, υπάρχουν διατροφικές αιτίες για μια κακή διάθεση;

 

 

Κακή διάθεση λόγω διατροφικών ελλείψεων

Πολλές φορές η «πεσμένη» μας διάθεση μπορεί να είναι απλώς αποτέλεσμα πολύωρης αποχής από το φαγητό είτε λόγω άστατου προγράμματος είτε λόγω υιοθέτησης κάποιας στερητικής δίαιτας για τη μείωση του βάρους. Πράγματι, το να παραμένουμε για πολλές ώρες νηστικοί οδηγεί στην πτώση του επιπέδου σακχάρου στο αίμα, γεγονός που πιθανώς να μας κάνει να υπολειτουργούμε ή να νιώθουμε ατονία, αδυναμία συγκέντρωσης, ακόμη και εκνευρισμό. Αυτό είναι κάτι που διορθώνεται άμεσα με τη λήψη τροφής και κυρίως με τη λήψη υδατανθράκων οι οποίοι θα επαναφέρουν γρήγορα το σάκχαρο του αίματος σε φυσιολογικά επίπεδα. Άλλωστε, οι υδατάνθρακες είναι το βασικό καύσιμο του εγκεφάλου. Έτσι, το να έχουμε μέσα στην ημέρα συχνά γεύματα και σνακ πλούσια σε υδατάνθρακες, βοηθά εκτός των άλλων και στην καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου και στη διάθεσή μας. Βέβαια το συνεχές τσιμπολόγημα είναι το άλλο άκρο και καλό είναι να αποφεύγεται καθώς οδηγεί σε υπερκατανάλωση θερμίδων και ενδεχόμενη αύξηση του βάρους. Αντιθέτως, 2-3 σνακ ενδιάμεσα από τα κύρια γεύματα αρκούν. Επιπλέον, διατροφικές ελλείψεις συγκεκριμένων βιταμινών ή μετάλλων μπορούν να οδηγήσουν σε παρόμοια αποτελέσματα. Ενδεικτικά αναφέρεται η έλλειψη σιδήρου, η οποία έχει ως συνέπεια αδυναμία μεταφοράς οξυγόνου στους ιστούς του σώματος (αναιμία) με αποτέλεσμα το άτομο να νιώθει μια συνεχή κόπωση και αδυναμία. Επίσης, σημαντική έλλειψη από τη διατροφή σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β ή σε φυλλικό οξύ μπορεί να γίνει αιτία εκδήλωσης καταθλιπτικής διάθεσης. Άλλωστε, η χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής για τη θεραπεία της κατάθλιψης κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος τα τελευταία χρόνια βιταμίνες, ω3 λιπαρά οξέα) (Ravindran et al, 2009). Συγκεκριμένα, φαίνεται πως η συγκέντρωση κάποιων ομέγα 3 λιπαρών οξέων στο αίμα (DHA) έχει άμεση συσχέτιση με τα επίπεδα σεροτονίνης και ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, νευροδιαβιβαστές που εμπλέκονται στη ρύθμιση της διάθεσης (Hibbeln et al, 1998). Έτσι, η συστηματική κατανάλωση λιπαρών ψαριών πλούσια σε ω3 (σολομό, σαρδέλα, σκουμπρί κ.ά), πιθανώς προσφέρει μια προστατευτική δράση. Στο μεταβολισμό αυτών αλλά και κάποιων ακόμη νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο εμπλέκονται και κάποιες βιταμίνες όπως οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β (κυρίως σε ζωικά τρόφιμα), το φυλλικό οξύ (σε πράσινα λαχανικά) αλλά και η βιταμίνη C (στα περισσότερα φρέσκα φρούτα και λαχανικά) (America et al, 2008).

 

Μπορούν κάποια τρόφιμα να βελτιώσουν τη διάθεσή μας;

Τα τρόφιμα που χρησιμοποιούνται συνήθως για να «ναρκώσουν» τα δυσάρεστα συναισθήματα έχουν κάποιες ιδιότητες αισθητηριακές (οσμή/ γεύση) ή διατροφικές (κάποιο συστατικό) για τις οποίες ο καταναλωτής έχει προηγούμενη εμπειρία πως μπορούν να επηρεάσουν θετικά το συναίσθημά του και έτσι τα ξαναεπιλέγει όταν νιώθει πως τα χρειάζεται (Gibson et al, 2012).
Από τα πιο συζητημένα τρόφιμα που καταναλώνονται ενόψει κακής διάθεσης (κυρίως για τις γυναίκες) είναι η σοκολάτα. Μια σειρά μελετών των προηγούμενων ετών έχουν επιχειρήσει να εξηγήσουν τι είναι αυτό που κάνει τη σοκολάτα τόσο ελκυστικό τρόφιμο και για ποιο λόγο δημιουργεί αυτό το αίσθημα ευφορίας το οποίο αναφέρουν οι άνθρωποι στην πλειοψηφία τους από την κατανάλωσή της. Ο μηχανισμός που έχει προταθεί για αυτό στηρίζεται στο ότι λόγω της σύστασής της, μετά την κατανάλωσή της αυξάνεται η είσοδος τρυπτοφάνης στον εγκέφαλο, ενός αμινοξέος που μετασχηματίζεται στη συνέχεια σε σεροτονίνη, ενός νευροδιαβιβαστή που βοηθά στη δημιουργία καλής διάθεσης. Η ίδια θεωρία έχει διατυπωθεί και για άλλα τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες όπως γλυκά, κέικ, παγωτά τα οποία συνήθως καταναλώνονται όταν το άτομο έχει κακή διάθεση. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά στοιχεία για να επιβεβαιώσουν αυτή τη θεωρία αφού τα ευχάριστα συναισθήματα εμφανίζονται άμεσα μετά την κατανάλωσή τους, σε χρονικό διάστημα που δεν επιτρέπει την παραγωγή σεροτονίνης στον εγκέφαλο (Parker et al, 2006). Επίσης, τελευταίες μελέτες καταλήγουν στο ότι μόνο όταν το περιεχόμενο του γεύματος σε πρωτεΐνη είναι λιγότερο από 2%, ευοδώνεται η αύξηση των επιπέδων σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Σημειωτέο ότι η σοκολάτα περιέχει 5% πρωτεΐνη και το παγωτό περίπου 8%, ποσοστά που είναι αρκετά για να αποτρέψουν αυτό το φαινόμενο (Benton et al, 1999). Έτσι, ενδεχομένως άλλοι μηχανισμοί να είναι υπεύθυνοι για την ευχαρίστηση που λαμβάνουμε από αυτά τα τρόφιμα. Πιθανότερο είναι η ευχαρίστηση να σχετίζεται με την ισχυρή γνωσιακή και πολιτισμική συσχέτισή τους με την ανταμοιβή του ατόμου και τις ειδικές καταστάσεις κατά τις οποίες συνήθως τρώμε τα τρόφιμα αυτά (Parker et al, 2006). Ενδεχομένως, δηλαδή, βιώματα από την παιδική ηλικία όπου η κατανάλωση σοκολάτας ή άλλων απαγορευμένων/ «βρώμικων» φαγητών ερχόταν ως επιβράβευση, μας δημιουργούν αντανακλαστικά μια επιθυμία για αυτά τα τρόφιμα όταν θέλουμε να να προκαλέσουμε τεχνητά αισθήματα ανταμοιβής στον εαυτό για μια δυσάρεστη κατάσταση/ συναίσθημα που βιώνουμε. Μια άλλη άποψη είναι ότι πιθανώς δημιουργούν μια παροδική βελτίωση στη διάθεση καθώς η ευχαρίστηση από αυτά διακόπτει για λίγο τις δυσάρεστες σκέψεις (Gibson et al, 2012).
Άλλο συστατικό της διατροφής που έχει επίσης συσχετιστεί ισχυρά με τη διάθεση είναι η καφεΐνη. Εκτιμάται ότι το 80% του πληθυσμού καταναλώνει καθημερινά σημαντικές ποσότητες καφεΐνης από ροφήματα όπως καφέ, αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά. Πολλοί την αποκαλούν «φάρμακο» καθώς αποτελεί διεγερτική ουσία που αυξάνει την ενεργητικότητα και μειώνει τα σημάδια της κόπωσης. Αυτές οι ιδιότητές της, την καθιστούν πρώτη σε ζήτηση ιδιαίτερα σε φάσεις έντονου άγχους αφού αμβλύνει τις ψυχοσυναισθηματικές επιδράσεις του στρες (Harris et al, 2007). Παρόλα αυτά, η άμεση επίδρασή της στη διάθεση έχει κυρίως νόημα να συζητείται για κάποιον που τη συνηθίζει καθημερινά και που για κάποιο λόγο μια μέρα δεν έχει καταναλώσει τη συνήθη ποσότητα καφεΐνης.

 

Είναι κακό να προσπαθούμε να φτιάξουμε τη διάθεσή μας μέσω του φαγητού;

Μια ενδιαφέρουσα τοποθέτηση σχετικά με αυτό έχει διατυπωθεί από την Ellyn Satter, διεθνούς φήμης ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέα με σημαντικό ερευνητικό έργο στη διατροφική συμπεριφορά του ανθρώπου, η οποία περιέγραψε το φυσιολογικό τρόπο διατροφής, μεταξύ άλλων και ως εξής: «Φυσιολογικός τρόπος διατροφής σημαίνει να εφαρμόζεις μέτρια έλεγχο στην επιλογή τροφών προκειμένου να επιλέγεις τις σωστές, χωρίς να είσαι τόσο αυστηρός ώστε να στερείσαι τις τροφές που απολαμβάνεις. Σημαίνει επίσης να επιτρέπεις στον εαυτό σου ορισμένες φορές να τρως επειδή αισθάνεσαι χαρούμενος, λυπημένος, βαριέσαι ή απλά γιατί σου αρέσει. Φυσιολογικός τρόπος διατροφής σημαίνει να εμπιστεύεσαι το σώμα σου να κάνει προσαρμογές για τα λάθη που κάνεις στη διατροφή. Με λίγα λόγια, είναι ευέλικτος. Ποικίλει ανάλογα με τα συναισθήματά σου, το πρόγραμμά σου, την πείνα σου και το κατά πόσο υπάρχει διαθέσιμη τροφή».
Βέβαια, όταν η χρήση του φαγητού ως «παρηγοριά» καταλήγει να είναι ο κανόνας σε καθημερινή βάση, τότε τα δεδομένα αλλάζουν. Αρκετές είναι οι μελέτες που δείχνουν ότι τα άτομα που χρησιμοποιούν αυτή την τακτική καθημερινά έχουν πιθανώς μια γενικότερη δυσκολία στο να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους (Selby et al, 2008). Επίσης, είναι σαφές ότι αυτή η χρήση του φαγητού οδηγεί συχνά στην κατανάλωση τροφίμων ιδιαίτερα εύληπτων, γλυκών ή/ και πολύ λιπαρών. Έτσι, σε βάθος χρόνου αυξάνεται ο κίνδυνος για παχυσαρκία με τις γνωστές καταστροφικές συνέπειες για την μακροχρόνια υγεία του ατόμου, ενώ δεν αποκλείεται να υποβόσκει και κάποια διατροφική διαταραχή όπως η βουλιμία.
Κλείνοντας, από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι κάποια τρόφιμα γνωστά για τις ευεργετικές επιδράσεις τους στη διάθεση μας, ίσως λειτουργούν μέσω γνωσιακών εμπειριών και λιγότερο μέσω βιοχημικών οδών στο σώμα. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε όσον αφορά τη διατροφή, είναι να καλύπτουμε τις απαιτήσεις μας σε θρεπτικά συστατικά καταναλώνοντας μια όσο το δυνατό πιο ισορροπημένη διατροφή και να βρίσκουμε εναλλακτικούς τρόπους να αντιμετωπίζουμε το στρες. Το να μιλήσουμε σε ένα φίλο, να πάμε μια βόλτα ή να ασχοληθούμε με κάποια άλλη ευχάριστη για τον καθένα δραστηριότητα είναι σίγουρα πιο αποδοτικά στη βελτίωση της διάθεσης με πιο μακροπρόθεσμα αποτελέσματα και χωρίς δυσάρεστες συνέπειες: δε δημιουργούν τύψεις ούτε μπορεί να αυξήσουν το βάρος μας.

 

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Ravindran AV, Lam RW, Filteau MJ, Lespérance F, Kennedy SH, Parikh SV, Patten SB;  Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments (CANMAT). Clinical guidelines for the management of major depressive disorder in adults. V. Complementary and alternative medicine treatments. Journal of Affective Disorders 117 (2009) S54–S64.
2. Hibbeln JR, Linnoila M, Umhau JC, Rawlings R, George DT, Salem N Jr. Essential fatty acids predict metabolites of serotonin and dopamine in cerebrospinal fluid among healthy control subjects, and early- and late-onset alcoholics. Biol Psychiatry 1998;44:235–42.
3. America A., Milling L.S. The efficacy of vitamins for reducing or preventing depression symptoms in healthy individuals: natural remedy or placebo? J Behav Med (2008) 31:157–167
4. Gibson E.L. The psychobiology of comfort eating: implications for neuropharmacological interventions. Behavioural Pharmacology 2012, 23: 442-460.
5. Parker G, Parker I, Brotchie H. Mood state effects of chocolate. J Affect Disord. 2006 Jun; 92(2-3):149-59.
6. Benton, D., Donohoe, R.T., 1999. The effects of nutrients on mood. Public Health Nutrition 2, 403–409.
7. Harris, A., Ursin, H., Murison, R., Eriksen, H.R. Coffee, stress and cortisol in
nursing staff. Psychoneuroendocrinology 2007, 32, 322–330.
8. Selby EA, Anestis MD, Joiner TE. Understanding the relationship between emotional and behavioural dysregulation : emotional cascades. Behav Res Ther 2008, 46:593-611.
9. Satter E. How to get your child to eat… but not too much. Palo Alto (CA): Bull Publishing Co.; 1983. p. 69-70.